Αποκορύφωμα του εθνικού διχασμού ο αφορισμός του «σατανά» της πολιτικής ζωήςΕλευθέριου Βενιζέλου στο Πεδίον του Άρεως.
Ο Εθνικός Διχασμός ανάμεσα σε βενιζελικούς και αντιβενιζελικούς βρέθηκε στο αποκορύφωμά του στις 12 Δεκεμβρίου του 1916. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος επεδίωκε τη συμμετοχή της Ελλάδα στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τις δυνάμεις της Αντάντ, ενώ ο βασιλιάς Κωνσταντίνος υπερασπιζόταν την ουδετερότητα της χώρας.
Ο Βενιζέλος παρέμενε στη Θεσσαλονίκη, επικεφαλής της κυβερνητικής τριανδρίας (κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας), ενώ του «Κράτους των Αθηνών» ηγούνταν ο βασιλιάς Κωνσταντίνος. Η χώρα είχε διαιρεθεί στα δύο.
Το Νοέμβριο του 1916 η επέμβαση των γαλλικών δυνάμεων και ο βομβαρδισμός περιοχών της Αθήνας γύρω από το Στάδιο και κοντά στα Ανάκτορα, εξαγρίωσε τους αντιβενιζελικούς, που κατηγόρησαν τους αντιπάλους τους ως προδότες. «Ο φονεύων βενιζελικόν δεν φονεύει άνθρωπον», διακήρυτταν.
Κύμα τρομοκρατίας κατά των βενιζελικών ξέσπασε στην Αθήνα. Η επιτροπή που ερεύνησε αργότερα τις καταγγελίες θυμάτων βίας, επιβεβαίωσε 35 φόνους, 922 παράνομες φυλακίσεις, 503 περιπτώσεις λεηλασίας και 31 αναστολές κυκλοφορίας εφημερίδων.
Στον αλληλοσπαραγμό συμμετείχε και η Εκκλησία της Ελλάδος. Οι μητροπολίτες της λεγόμενης Παλαιάς Ελλάδας (περιοχών που ελευθερώθηκαν πριν το 1912) υπό τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Θεόκλητο, συντάσσονται με τον Κωνσταντίνο, ενώ οι μητροπολίτες των «Νέων Χωρών» με τον Βενιζέλο.
Μέσα στο κλίμα αυτό, διοργανώθηκε ογκώδης αντιβενιζελική πορεία στις 12 Δεκεμβρίου 1916. Με επικεφαλής την Ιερά Σύνοδο, οι διαδηλωτές κατευθύνθηκαν στο Πεδίο του Άρεως για να αναθεματίσουν τον «σατανά» Ελευθέριο Βενιζέλο.
Εκεί, όπου σήμερα βρίσκεται το άγαλμα της Αθηνάς, ο κάθε διαδηλωτής έριχνε μία πέτρα και επαναλάμβανε την κατάρα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών, Θεόκλητου.
Η… άγια κατάρα του αναθέματος
Το ανάθεμα ανέφερε τα παρακάτω «χριστιανικά» λόγια:
«Κατ’ αυτού όθεν του προδότου Βενιζέλου ανεγνώσαμεν αφορισμόν όπως ενσκήψωσι:
• Τα εξανθήματα του Ιώβ
• Το κήτος του Ιωνά
• Η λέπρα του Ιεχωβά
• Ο μαρασμός των νεκρών
• Το τρέμουλο των ψυχορραγούντων
• Οι κεραυνοί της κολάσεως
• Και αι κατάραι και τα αναθέματα των ανθρώπων.
Τας ιδίας αράς [σ.σ. κατάρες] θα αναγνώσωμεν και κατ’ εκείνων οίτινες κατά τας προσεχείς εκλογάς θέλουσι δώσει λευκήν ψήφον προς τον κατάπτυστον προδότην Βενιζέλον και θα παρακαλέσωμεν, συν τοις άλλοις όπως μαρανθώσιν αι χείρες, τυφλωθώσιν οι οφθαλμοί και κωφαθώσι τα ώτα.
Γένοιτο».
Για ένα χρόνο η χώρα έζησε έναν ακόμα εμφύλιο, στον οποίο τελικά παρενέβησαν οι ξένοι, αναγκάζοντας τον Κωνσταντίνο σε παραίτηση. Ο Βενιζέλος επέστρεψε νικητής στην Αθήνα και σχημάτισε κυβέρνηση στις 13 Ιουνίου 1917.
